Met de bus naar Kipushi

Een paar dagen na de eerste uitzending, kwamen we weer in het nieuws (zij het van een concurrerende zender :-)

Onderwerp deze keer was onze uitstap naar de velden van Kipushi, een stad in de buurt van Lubumbashi. We wilden immers ook stilstaan bij de kansen die (duurzame) landbouw biedt als alternatief voor een te grote afhankelijkheid van de mijnindustrie die zeer gevoelig is aan conjunctuurschommelingen. We werden hierbij begeleid door de enthousiaste mamans van REFED, Réseau Femme et Developpement die ons uitlegden hoe gendervriendelijke landbouw een hefboom kan zijn voor vrouwen en dus voor hele gemeenschappen.

De beelden spreken voor zich...

Societe de Terril de Lubumbashi

Lubumbashi bevindt zich in de provincie Katanga die rijk is aan mineralen, pal in de 'copperbelt'. Er zijn dan ook vele mijnondernemingen actief. Eentje daarvan is de Société de Terril de Lubumbashi. STL exploiteert de befaamde 'terril de lubumbashi' (ook bekend als de 'big hill, die met google earth perfect te zien is): deze terril is eigenlijk een 'afvalberg' die echter nog een grote hoeveelheid aan koper, kobalt en germanium bevat. STL graaft deze berg laag per laag af en raffineert de aanwezige mineralen.



Zeker met de hausse van de grondstoffenprijzen een aantal jaren geleden, kende de mijnsector een enorme boom. De gevolgen van de economische crisis laten zich echter even hard voelen: mijnondernemingen die sluiten, tienduizenden arbeiders die op straat komen te staan,... Voor meer info zie http://www.intal.be/nl/article/crisis-noorden-nekt-mijnbouw-de-dr-congo

Neem tien VUB-studenten uit verschillende studierichtingen, stuur ze voor twee weken naar Lubumbashi in Congo en laat ze kennismaken met tien even verscheiden Congolese studenten. Dat idee lanceerde UCOS, de vzw die aan de Vrije Universiteit Brussel rond ontwikkelingssamenwerking werkt. Een succesvol idee, getuige de enthousiaste reacties van de Congo-reizigers bij hun terugkeer.

Educatief traject met studentenreis naar Congo

UCOS, het Universitair Centrum voor Ontwikkelingssamenwerking, laat de studenten aan de Vrije Universiteit Brussel al bijna drie decennia lang kennismaken met internationale solidariteit en duurzame ontwikkeling. Aan de hand van sensibiliserende evenementen, debatten en een info- en actiepunt wil de vzw studenten bewust maken van de Noord-Zuidproblematiek. Voor het eerst werd ervoor gekozen om studenten ter plaatse het Afrika-gevoel te laten opsnuiven.

"Voor ons is dit een manier om ons werk in de praktijk om te zetten, zodat studenten met hun eigen ogen kunnen zien wat ontwikkelingssamenwerking op het terrein betekent”, legt initiatiefnemer Guy Capals van UCOS uit. “Specifiek aan onze studentenreis is trouwens dat we ter plekke uitgebreid aandacht besteden aan de universitaire ontwikkelingssamenwerking. Dit is een dimensie die bij studenten niet echt bekend is, maar die wij als NGO verbonden aan een universiteit toch in beeld willen brengen.”

De reis naar Lubumbashi in de Congolese provincie Katanga kadert in een breder ‘educatief traject’. “De reis is het hoogtepunt van een project dat in oktober 2008 van start ging met een infoavond. Daar stelden zowat dertig studenten zich kandidaat.” Vermits er maar tien plaatsen waren, werd er geselecteerd. “Omdat er voor een dergelijke reis toch wat maturiteit vereist is, kwamen eerstejaarsstudenten niet in aanmerking. Daarnaast was het ook belangrijk dat wie meeging een mondje Frans kon praten. Maar we wilden vooral met een heterogene groep op vlak van leeftijd, geslacht én opleiding vertrekken”, vertelt Capals.

VUB-expertise

De tien uitverkorenen leerden elkaar wat beter kennen tijdens twee voorbereidingsweekends waar ze meer te weten kwamen over de geschiedenis van Congo en de politieke situatie in het land en meer specifiek in de mijnstreek Katanga. “Daarvoor konden we gebruik maken van de uitgebreide expertise die hier aan de Vrije Universiteit Brussel aanwezig is met onder meer historicus Guy Vanthemsche en jurist Jan Gorus”, aldus Capals. Voor de organisatie ter plaatse kon de VUB-delegatie rekenen op de contacten van prof. Gorus die in Lubumbashi een universitair ontwikkelingssamenwerkingsproject heeft lopen. De vluchten werden dan weer gesponsord door Brussels minister voor Externe Betrekkingen Guy Vanhengel. De kosten ter plaatse voor overnachtingen, maaltijden en vervoer – zo’n 1000 euro per persoon – waren voor de studenten zelf. Om het contact met de Congolezen intens te laten verlopen werden tien Congolese studenten van de Universiteit van Lubumbashi (UNILU) geselecteerd, wat voor unieke ontmoetingen zorgde. “De reacties bij beide groepen studenten waren zeer positief, ook al was het - gezien het taal- en cultuurverschil - niet altijd even gemakkelijk om elkaar te begrijpen.” Capals zou de Congolese studenten ook graag naar Brussel uitnodigen. “Voorlopig is dat niet mogelijk, maar we willen wel op termijn kijken of we dat kunnen doen.”

Intense ervaring


“Ik vond het super”, zegt laatstejaars TEW-studente Nathalie Larno. “Maar het was ook confronterend. Zeker het laatste weekend toen we de stad verlieten en richting platteland trokken. Dan besef je wel hoe goed we het in België hebben.” Ook Davy Van der Beken, masterstudent Internationaal en Europees recht, blikt tevreden terug op zijn eerste Afrika-trip. “Het was een heel intensieve reis, maar heel leerrijk en alles was goed ingekaderd. Het enige waar ik een beetje last van heb gehad zijn mijn darmen, maar dat hoort er blijkbaar bij.” (lacht) “Je komt wel echt in een andere wereld terecht. Ik verwachtte mij aan een onthaaste samenleving en zo was het ook. Als je bij ons een kledingzaak binnenstapt, komt er meteen een winkelbediende op je afgelopen. Als je in een Congolese winkel bent, moet je bij wijze van spreken vragen of je mag betalen. Je moet dus heel assertief zijn. Dat ben ik niet gewend, maar het deed wel goed, eigenlijk.” Voor student Politieke Wetenschappen Bart Suykens was de reis eveneens een erg intense ervaring. “We volgden een strak schema en kregen heel wat informatie te verwerken. Bij mij overheerst een ambigu gevoel. We hebben heel mooie dingen gezien, maar je wordt ook geconfronteerd met de armoede en de wantoestanden. Maar een cultuurshock? Nee. Het was veel meer een shock om terug te keren naar België.”

Meer info ?

* www.studentzoektwereld.be
* guy.capals@ucos.be


Auteur: Thomas Mels Uit: Akademos JG.12 - NR.2 - 04.2009